این ساز علاوه بر شکم، دسته و سر، در انتهای تحتانی ساز پایه­ای نیز دارد که روی زمین یا زانوی نوازنده قرار می­گیرد. شکم ساز از کروی است که مقطع نسبتاً کوچکی از آن در جلو به دهانه­ای اختصاص یافته و روی دهانه پوست کشیده شده و بر روی پوست، خرکی، تقریباً شبیه به خرک تار و نه کاملاً عمود بر سیم­ها قرار گرفته است.

دستۀ ساز، در واقع لوله­ای توپر، و به طور نامحسوس به شکل مخروط وارونه خراطی شده است. انتهای بالائی این لوله مجوف شده و در طرف جلو شکاف دارد که نقش جعبۀ گوشی­ها را می­یابد، دسته فاقد «دستان» است.

سر ساز متشکل است از جعبۀ گوشی­ها که در دو طرف آن هر یک دو گوشی کار گذارد شده و یک «قبه» که در بالای جعبه قرار گرفته است. سر در واقع ادامۀ خراطی شده دسته است. طول ساز از ته پایه سر قبه حدود 80 سانتیمتر است.

کمانچۀ امروزی دارای چهار سیم است و کوک (یا نسبت فاصلۀ سیم­ها به یکدیگر) در دستگاه­های مختلف موسیقی ایران تفاوت می­کند. معمول­ترین کوک اینست که سیم­های اول و دوم نسبت به هم فاصلۀ «چهارم» (یا «پنجم») داشته، سیم سوم یک اکتاو بم­تر از سیم اول، و سیم چهارم یک اکتاو بم­تر از سیم دوم باشد.

این ساز نقش تکنواز و همنواز، هر دو را به خوبی می­تواند اجرا کند.

آرشه- موی آن محکم و کشیده نیست و نوازنده انگشتان دست راست خود را زیر موها انداخته و آن را می­کشد تا عمل آرشه کشی میسر گردد.